Niedawny wyrok Trybunału Konstytucyjnego stwierdzający niekonstytucyjność przepisów o ryczałtach za noclegi z jednej strony wzbudził nadzieje przewoźników, z drugiej obawy, jak sądy będą podchodzić do roszczeń kierowców w sytuacji, gdy wyrok nie został jeszcze opublikowany. W jednej z prowadzonych przeze mnie spraw obawy te zostały właśnie rozwiane przez sąd odwoławczy z korzyścią dla pozwanego przewoźnika.
Sprawa przed sądem I instancji
Problemy przewoźnika rozpoczęły się standardowo. W 2015 r. dwóch byłych pracowników wystąpiło z roszczeniami o wypłatę ryczałtów za noclegi, pomimo iż przez cały okres zatrudnienia nigdy nie zgłaszali pretensji do otrzymywanych należności. Przewoźnik wypłacał bowiem zryczałtowane kwoty za podróż w z góry znanej wysokości akceptowanej przez pracowników. Strony uzgodniły, że kwota ta stanowi całość należności kierowców z tytułu podróży służbowych.
Niestety rozpoznający sprawę w I instancji Sąd Rejonowy w Słubicach w wyroku z dnia 21.09.2016 r. sygn. akt IV P 74/15 uznał, że pomimo wypłacania pracownikom tych należności, pracodawca powinien zapłacić również ryczałty za noclegi, gdyż nie zostało wskazane pracownikom wprost, że zryczałtowana kwota za podróż obejmuje również te należności. Co interesujące sąd nie był w ogóle zainteresowany zawieszeniem postępowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Trybunał Konstytucyjny, uznając, że jest to tylko jego uprawnienie, a nie obowiązek.
Apelacja i wyrok sądu II instancji
Od wyroku sądu I instancji złożona została apelacja, a jednym z podniesionych w niej argumentów była konieczność wstrzymania się z rozstrzygnięciem do czasu rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny wniosku Transport Logistyka Polska o zbadania zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę roszczeń kierowców.
Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. w wyroku z dnia 13.12.2016 r. sygn. VI Pa 112/16 uwzględnił apelację w całości i zmienił zaskarżony wyrok, oddalając w całości powództwa kierowców. W uzasadnieniu wskazał, że podstaw prawna roszczeń powodów okazała się być niekonstytucyjna, co stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 24.11.2016 r., a tym samym kierowcy nie mieli prawa domagać się zasądzenia ryczałtów za noclegi. Fakt nieopublikowania wyroku TK nie miał dla sądu żadnego znaczenia.
Oczywiście to tylko jeden wyrok, ale jest on dobrym prognostykiem na przyszłość – wiele sądów może pójść podobną drogą.
Ciekawy jestem stanu faktycznego w tej konkretnej sprawie.
Ustalono, że pracodawca wypłacał jedno zbiorcze świadczenie obejmujące diety i ryczałty, a świadczenie to zostało w pełni wypłacone?
Jeżeli tak, to trudno się dziwić takiemu rozstrzygnięciu Sądu Okręgowego. Najwyraźniej błędny był wyrok Sądu I instancji. Sąd I instancji zasądził po prostu to samo świadczenie, które zostało już wcześniej wypłacone (bo było objęte „dietoryczałtem”, którego dopuszczalność potwierdził już wcześniej SN).
@ Dariusz Szczecina
Niestety sąd w ustnych motywach w ogóle nie odniósł się do tej kwestii – powołał się wyłącznie na niekonstytucyjność przepisów o ryczałtach. Być może w uzasadnieniu pisemnym będzie to szerzej opisane – dam wówczas znać.
Ok, dziękuję.
Bardzo niedługo przyjdzie czas na pierwsze skargi kasacyjne, czy to z jednej czy z drugiej strony sali.
jak wygląda temat ” odszkodowań z tytułu bezprawia legislacyjnego.”
przeglądam wszystko co się da i nigdzie nic na ten temat niema czyżby nikt nie potrafił w tej sprawie zająć stanowiska a zdawało się ze po wyroku jest wszystko takie proste
@ Wojciech
Jeśli okazałoby się, że nie uda się wyegzekwować należności od kierowcy wskutek wznowienia postępowania, można oczywiście domagać się odszkodowania od skarbu państwa. Dodatkowo odszkodowanie przysługuje we wszystkich sytuacjach, w których przewoźnik poniósł szkodę, niezależnie od tego, czy udało się ściągnąć należności od kierowcy.
@ Bogdan
A czego się Pan nie może dowiedzieć?
Witam, jaki jest termin na wznowienie postępowania w przypadku wcześniej wydanego wyroku na niekorzyść pracodawcy ?
Podbijam pytanie przedmówcy o termin na wznowienie postepowania w przypadku wcześniej wydanego wyroku na niekorzyść pracodawcy ??
Podbijam pytanie przedmówcy Wiesława 🙂
@ Dawid i Wiesław
Termin wynosi 3 miesiące od daty opublikowania wyroku w Dzienniku Ustaw. Ponieważ miało to miejsce w dniu 29.12.2016 r., termin upływa w dniu 29.03.2017 r.
Panowie pracodawcy zawsze jestescie biedni? ale tego nie widac- ciagle nowa baza samochodow wille zabudowania itp nie jest to za uczciwa prace tylko wyzysk kierowc
Kombinujecie z umowami jezdzicie na niemcy i unie europejska i za transport placa wam w euro to dlaczego nie macie wyplacac zgodne w przepisach unijne diety????wstyd
Co z prawomocnymi wyrokami gdzie Sąd przyznał kierowcy ryczałty za noclegi wg przepisów Rozporządzenia Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.01.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.Zapis był taki w zawartej umowie o pracę z pracodawcą.Czy pracodawca może wznowić postępowanie o zwrot zapłaconych kwot
@ ana
To zależy co wynika z wyroku sądu. Jeśli sąd zasądził na podstawie rozporządzenia, to są podstawy do wznowienia. Jeśli zasądził w oparciu o umowę o pracę, to pewnie nie.
Chciałam nadmienić co do wznowień postępowań w sprawie wypłaconych ryczałtów kierowcom,trzeba by koniecznie Sądom przedstawić czy pracodawca wrzucał ryczałty za noclegi w koszty czy nie ,jeżeli obniżał sobie tym podatki a jest to do sprawdzenia kierowcy powinni mieć wypłacone kwoty i nie uwzględnione wznowienia czyż nie.
Z tego co mi wiadomo większość firm w ten sposób obniżała podatki ,kierowcom nie wypłacali a zyski firm rosły,to niby dlaczego teraz kierowcy mieliby zasądzone kwoty oddawać.Jeżeli miało by tak być to to te kwoty winny być doliczone do podstawy i odprowadzone składki i podatki,wtedy byłoby uważam sprawiedliwie.Każda kontrola skarbowa winna zwrócić szczególną uwagę na tę kwestię i wzywać pracowników ile otrzymywali i to byłoby uczciwe.
@ ana
Nie mam takiej wiedzy, by przewoźnicy regularnie wrzucili w koszty należności, których nie wypłacili, a mam wrażenie, że mam do czynienia z większą ilością przewoźników niż Pani.
Jeśli takie przypadki się zdarzają, to oczywiście patologia i sprawa dla urzędu skarbowego, ale jeśli nie ma podstaw do wypłacania ryczaltów w umowie o pracę lub regulaminie wynagradzania, to nawet w takim wypadku pracownik nie ma prawa do ryczałtu. O tym prawie decydują bowiem postanowienia umów i regulaminów, a nie zapisy w księgowości nie odzwierciedlające rzeczywistości.
Jest opublikowany wyrok SN Sygn. akt I PK 300/15 z dnia 21 lutego 2017 r.warto przeczytać,panowie kierowcy.Firmy opuszczą jednak głowy .
@ ana
Proszę spojrzeć na ten wyrok http://www.rp.pl/Podatek-dochodowy/303099872-SN-kierowcy-beda-zwracac-wyplacane-im-ryczalty.html#ap-1 więc raczej nie liczyłbym na porażki przewoźników.
Wyrokiem SN I PK 300/15 Sąd Najwyższy w praktyce powiedział, że mimo orzeczenia TK K 11/15, nic się nie zmienia w kwestii możliwości dochodzenia ryczałtów za nocleg. Zwracam uwagę na szczegółowe wyjaśnienie kluczowych w tej kwestii zagadnień w tym zwłaszcza, co do tego, że „milczenie” w regulaminie co do wypłacania ryczałtów za nocleg (gdy mowa jest tylko o samych dietach) powoduje zastosowanie rozporządzenia ministerialnego.Bardzo czytelnie i jasno jest napisane na uzasadnieniu str.10 ,że przepisy uchylone wyrokiem nie maja zastosowania przed dniem wejścia w życie tego wyroku itd .
@ ana
Po pierwsze wyrok jest odosobniony. Po drugie z całą pewnością nie powiedział, że nic się nie zmieniło, bo wyraźnie podkreślił, że pierwszeństwo mają ustalenia stron. Jeśli więc strony uzgodniły brak wypłat ryczałtów, to zwrot się nie należy. Po trzecie wreszcie gdyby taka linia miała się utrzymać, to jest to prosta droga do kolejnego wyroku TK, skoro SN albo ignoruje wyrok TK albo go nie zrozumiał. Poniżej kilka fragmentów z wyroku, których SN najwyraźniej sobie nie przyswoił:
„W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, przesądzenie przez ustawodawcę, że art. 775 § 3-5 kp i wydane na podstawie art. 775 § 2 kp przepisy wykonawcze mają mieć zastosowanie do każdego wykonanego przez kierowcę przewozu w transporcie, jest sprzeczne z ratio legis tych przepisów i świadczy o nieadekwatności przyjętego środka w stosunku do regulowanej dziedziny.
Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że słuszne jest stanowisko wnioskodawcy, jak i pozostałych uczestników postępowania, iż ustawodawca, odsyłając w art. 21a ucpk do zasad ogólnych przewidzianych w kodeksie pracy – tj. art. 775 § 3-5 kp a następnie do zakwestionowanych przepisów rozporządzeń – nie uwzględnił specyfiki wykonywania zawodu kierowcy w transporcie międzynarodowym.”
„Mając na uwadze wskazane wyżej regulacje, Trybunał uznał, że konstrukcja normatywna przyjęta w przepisach zakwestionowanych w pkt 1 i 2 petitum wniosku, doprowadziła do nieprzewidywalności skutków prawnych działań podjętych na podstawie tych przepisów przez pracodawców branży transportowej. Trybunał uznał, że ustawodawca, pozostawił nadmierną swobodę organom stosującym prawo przy ustalaniu zakresu normowania uprawnień kierowców zatrudnionych w transporcie międzynarodowym i związanych z nimi obowiązków pracodawców. Jak już wskazano, przejawem realizacji zasady określoności przepisów prawa jest formułowanie przepisów w sposób logiczny i precyzyjny oraz poprawny pod względem językowym, tak aby intencja ustawodawcy co do kręgu podmiotów i okoliczności zastosowania danej normy prawnej nie budziła u jej adresatów wątpliwości. Wymogi te zostały naruszone przy ustanawianiu zakwestionowanych przepisów. Stały się one bowiem nie tylko niezrozumiałe dla ich adresatów, ale także wywoływały rażąco odmienne interpretacje najwyższych organów sądowych. Sam fakt stworzenia nazbyt szerokich ram dla organów stosujących prawo, które muszą zastępować ustawodawcę w zakresie dookreślania zagadnień uregulowanych w sposób nieprecyzyjny, świadczy o naruszeniu zasady określoności prawa.”
„Trybunał uznał, że poziom wątpliwości interpretacyjnych w wypadku badanych przepisów ma charakter kwalifikowany, zaś trudności w ich usunięciu, szczególnie z punktu widzenia adresatów danej regulacji, okazują się rażąco nadmierne, czego nie można usprawiedliwić złożonością normowanej materii. Trybunał uznał także, iż skutki tych rozbieżności mają istotne znaczenie dla prawnie chronionych interesów adresatów, wystąpiły w istotnym nasileniu (znaczny wzrost kosztów pracy niedający się przewidzieć przed wydaniem przez SN uchwały z 2014 r. poprzez obciążenie pracodawców branży transportowej roszczeniami kierowców obejmującymi kilka lat wstecz, sięgającymi ok. 50 tys. złotych na osobę) oraz wynikają z niepewności co do sposobu interpretowania kwestionowanych przepisów przez sądy.
Trybunał uznał zatem, że art. 21a ucpk w związku z art. 775 § 2, 3 i 5 kp w związku z § 16 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia z 2013 r. narusza zasadę poprawnej legislacji, będącą komponentem zasady zaufania jednostki do państwa i stanowionego przezeń prawa, wywiedzionej z art. 2 Konstytucji.”
Z tego wyroku wynikają jednoznacznie dwie kwestie:
– nałożenie na pracodawców obowiązku wypłaty kierowcom ryczałtów za noclegi na zasadach przewidzianych dla wszystkich pracowników jest rozwiązaniem nieadekwatnym i przez to niekonstytucyjnym
– istnienie legislacji, z której nie wynikają jasno obowiązki dla obywateli, nie może naruszać ich praw, gdyż nie mają oni możliwości zapoznać się z nałożonymi na nich obowiązkami
Jest więc zatem w świetle tego wyroku oczywiste, że nałożenie na pracodawców obowiązku zapłaty ryczałtów za noclegi bezpośrednio kodeksu pracy jest po prostu niekonstytucyjne, gdyż Trybunał uznał takie rozwiązanie za nieadekwatne i nieprawidłowo wprowadzone do systemu prawnego. Jeśli SN tego nie zaakceptuje – choć z innych wyroków zdaje się to jednak rozumieć – Trybunał wyda po prostu kolejny wyrok, który tym razem wprost stwierdzi niekonstytucyjność kodeksu pracy w tym zakresie, a nie tylko ustawy o czasie pracy kierowców.
Panie Pawle ,chyba nie do końca rozumie Pan moje treści,to co teraz jest po wyroku TK to po części wiadomo,teraz jest Milog itd. mnie interesowało czy jeśli są zapisy w umowie o pracę ,że delegacje maja być wypłacane wg ustawy a pracodawca ryczałtów nie płacił czy ma prawo dochodzić zwrotu pieniędzy.
Oczywiście wyrok prawomocny, ryczałty zasadzone .
zasądzone
@ Piotr
Po raz kolejny przypominam, że to miejsce na merytoryczną dyskusję, a nie osobiste wycieczki. Komentarze, podobnie jak szereg poprzednich kasuję.
@ ana
Oczywiście znam treść wyroku i wiem jakie jest rozstrzygnięcie, ale proszę sobie porównać z wyrokiem TK, w którym jasno jest napisane, że niedopuszczalna jest regulacja, która przyznaje kierowcom ryczałty na takich samych zasadach jak dla innych pracowników. SN to w swoim wyroku kompletnie zignorował, stąd moje przypuszczenie, że gdyby miała się taka linia ukształtować, to zapadnie kolejny wyrok TK, który ponownie uzna to za bezprawne.
Merytorycznie jak poprzednio Proszę podać te przykłady wyroków SN o których Pan pisze.
@ Piotr
O jednym już pisałem wcześniej. Kolejny to II PK 227/15 jeszcze sprzed wyroku TK. SN tam potwierdził, że jeśli zapewnia się kierowcy miejsce w przystosowanej do tego kabinie, można wypłacać niższe kwoty z tytułu podróży służbowych niż wskazane w rozporządzeniu.
Panie Mecenasie, gdzie w tym wyroku wyczytal Pan o możliwości wypłaty niższej kwoty ? Przecież to była skarga powodów a wyrok uchylony na ich korzyść w postaci dwóch euro….
Abstrahując od tego że być może faktycznie SN zmienia zdanie wg czterech znanych mi wyroków z tego roku 🙂 Ale tylko w zakresie wysokości kwoty minimalnej….
PS
Wyrok jest co najwyżej dowodem na to że wg pracodawców wystarczy ,, ogłosić,, że płacimy gorzej co było częstą praktyką. No bo jeśli regulamin powstał w toku sprawy to trudno go wcześniej wypowiedzieć 🙂
@ Piotr
Wynika to choćby z tego fragmentu, który wskazuje na prymat aktów wewnętrznych: „Odzwierciedleniem tej reguły na gruncie przepisów o podróży służbowej 5 jest art. 77 § 3 k.p. Ustanawia on normatywną podstawę do uregulowania danej kwestii w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy.”
Potwierdził to wyrok z 9 marca 2017 r. i poprzedni z listopada 2016 r.
Pozostanę przy swoim zdaniu choć jak mówię możliwe że SN zmienia zdanie, ale z tego co Pan podaje to jeszcze nie wynika